Smörgåstårta - kultowe danie na duże przyjęcia!

Smörgåstårta to rodzaj kanapki na zimno o wielkości i kształtu tortu, który zawiera dużą ilość różnego typu nadzienia. Smörgåstårta to hit lat 70-tych i 80-tych, kiedy królował na szwedzkich stołach, i nawet zrobił międzynarodową karierę. Tort ten, bo słowo Smörgåstårta to w dosłownym przetłumaczeniu „tort-kanapka”, składa się zwykle z kilku warstw białego chleba poprzekładanego warstwami różnych dodatków. Je się go na zimno, i można robić wersje zarówno okrągłą jak i kwadratową lub prostokątną.

Szwedzi mają do swojego tortu kanapkowego bardzo ambiwalentne uczucia – po części jest on kojarzony z małomieszczańskimi tradycjami minionych dekad, ale z drugiej strony wszyscy są z nim wychowani, i kochają te proste smaki oraz wspomnienia z młodszych lat. Z drugiej strony smörgåstårta to także sedno najbardziej szwedzkiej zasady z wszystkich, a więc tzw pojęcia „lagom”. Jest to słowo, które nie występuje w wielu innych językach na świecie, i nie ma też dokładnego odpowiednika w języku polskim. Chodzi o to, że „lagom” to coś lub ktoś, co jest w sam raz, ani za mało, ani za dużo, bez ekscesów… jest to słowo zakazujące wychylania się, nie odstawania. Jest to ideał szwedzkiej skromności. W Szwecji pojęcie „lagom” ma silne znaczenie normatywne i kieruje szwedzkim sposobem życia. Oznacza także nakaz, by nie obnosić się ze swym bogactwem, lub zakaz ekscesywnej konsumpcji. Znaczenie lagom jest głęboko związane ze szwedzkimi wartościami równości i konsensusu. Z tych własnej powodów Smörgåstårta jest idealnym daniem na szwedzkie przyjęcie – każdy odkrojony kawałek zawiera taką samą ilość nadzienia i tyle samo dodatków dekoracyjnych – a więc jest „lagom”. Jest sprawiedliwie i każdy jest zadowolony! :-) Jak można nie kochać takiej potrawy!! :-)

Nadzienie i dekoracja tortu mogą być różne, ale zawsze bazą jest jajko i majonez. Dodatkowo wypełnienie może składać się z: pasztetu, oliwek, krewetek, raków, szynki, różnych wędlin, kawioru, pomidora, ogórka, sera i wędzonego łososia.

Klasyczna Smörgåstårta z krewetkami i łososiem
(Na 4-6 osób)
Podstawa:
opakowanie jasnego chleba tostowego
1 słoik majonezu
taka sama ilość kwaśnej śmietany
1 łyżka soku z cytryny

Nadzienie:
3 jajek na twardo
1-2 opakowanie krewetek z morza północnego w zalewie lub ogonków raków w zalewie
1 puszka szyjkami rakowymi w zalewie (360 g)
50 g kawioru (czarny lub czerwony)
posiekany koperek
1 szczypta białego pieprzu

Wykończenie/dekoracja:
2 dl jogurtu greckiego
0,5 dl majonezu
200 gr wędzonego łososia
ewentualnie krewetki lub szyjki rakowe w zalewie
50 gr kawioru
1 cytryna
Ogórek
Gałązki koperku

Zacznij od ugotowania jajek na twardo. Następnie odetnij od kromek chleba skórki (nie jest to konieczne, ale ja uważam, że skórki trochę przeszkadzają). Rozłóż chleb na tacy. Jeżeli chcesz mieć okrągły tort, przyłóż np. talerz lub tortownice i wytnij kółko. Możesz też ułożyć kromki w kwadrat lub prostokąt. W sumie przygotuj sobie taką ilość kromek, aby ci wystarczyło na trzy warstwy chleba.

Teraz zmieszaj wszystkie składniki nadzienia. Oczywiście odcedź raki i krewetki. Jajka pokrój na plastry i odłóż. Jeżeli chcesz, możesz trochę posolić i popieprzyć, ale nie dużo. Wyłóż połowę nadzienia na pierwszą warstwę chleba, połóż na to jajka w plasterkach, dodaj kolejną warstwę chleba i drugą połowę nadzienia i jajek. Całość przykryj ostatnią warstwą chleba.

Wymieszaj jogurt i majonez i rozsmaruj na torcie, także na bokach. Możesz dodać trochę soku z cytryny do masy. Teraz możesz zacząć dekorować. Jedynym ograniczeniem jest twoja wyobraźnia. Możesz np. wyłożyć kółko z plasterków lub łódeczek z jajka, później rozłożyć różyczki z łososia i kółeczko z krewetek. Na środku daj duży kopiec krewetek i udekoruj plastrem cytryny oraz gałązkami koperku. Możesz tez przygotować sałatkę Skagen (przepis na nią znajdziesz na moim blogu) i wyłożyć na torcie. Boki możesz obłożyć plastrami z ogórka lub jajka, albo listkami zielonej sałaty.

Tort ten idealnie się nadaje na większe przyjęcia, szczególnie, kiedy masz mało czasu i wolisz przygotować coś dzień wcześniej. Bo ten tort jest nawet lepszy na drugi dzień, kiedy trochę postał i smaki się połączyły.